Trong thi công mái nhà, các mẫu kèo mái tôn đẹp đóng vai trò chính trong việc chịu lực, giúp định hình dáng và đảm bảo độ bền vững cho công trình. Việc lựa chọn kiểu kèo phù hợp với thiết kế, chi phí và nhu cầu sử dụng là yếu tố quan trọng khi thi công mái tôn. Cùng tìm hiểu các loại kèo mái tôn đẹp, phổ biến và ứng dụng trong thực tế.
Kèo mái tôn 1 mái
Kèo mái tôn 1 mái là loại kèo có thiết kế đơn giản nhất trong các dạng kết cấu mái tôn hiện nay. Cấu trúc này chỉ gồm một mặt mái nghiêng duy nhất, thường có độ dốc từ một phía xuống phía đối diện, giúp thoát nước tự nhiên mà không cần chia đều tải trọng như các kiểu mái đối xứng khác. Với cấu tạo nhẹ, dễ lắp đặt và chi phí thấp, kiểu kèo này thường được sử dụng trong nhà cấp 4, nhà kho, nhà xe, nhà chòi, hoặc công trình phụ có quy mô vừa và nhỏ.
Kèo mái 1 mái có cấu trúc gọn, nghiêng về một hướng, sử dụng xà gồ, sắt hộp hoặc thép nhẹ làm khung chịu lực, kết hợp với tôn lợp bên trên. Do chỉ có một mặt mái nên hệ khung kèo không quá phức tạp, giảm bớt số lượng vật tư và thời gian thi công. Tuy nhiên, để đảm bảo khả năng thoát nước và tránh dột, mái cần được thiết kế với độ dốc hợp lý, thường tối thiểu từ 15–20 độ.
Ưu điểm:
- Thi công đơn giản, nhanh chóng: Với cấu tạo một chiều nghiêng, việc lắp đặt dễ dàng và rút ngắn thời gian xây dựng so với mái 2 mái hoặc mái phức tạp.
- Tiết kiệm chi phí: Cần ít vật tư, nhân công và không đòi hỏi kỹ thuật quá cao, nên phù hợp với công trình ngân sách thấp.
- Thoát nước tốt nếu dốc hợp lý: Độ nghiêng nhất định giúp nước mưa chảy nhanh về một phía, hạn chế thấm dột.
Kèo mái tôn 2 mái (kèo chữ A)
Kèo mái tôn 2 mái (kèo chữ A) là một trong những kiểu kết cấu mái phổ biến và truyền thống nhất tại Việt Nam. Đúng như tên gọi, hệ mái này có hình dạng giống chữ A khi nhìn trực diện, gồm hai mặt mái nghiêng dốc về hai phía từ đỉnh mái xuống. Cấu trúc này không chỉ mang lại hiệu quả cao trong việc thoát nước, chống thấm mà còn dễ thi công và phù hợp với nhiều loại hình công trình như nhà cấp 4, nhà xưởng, nhà ở nông thôn, nhà ống hai tầng.
Về đặc điểm kết cấu, kèo mái 2 mái thường được cấu tạo từ xà gồ thép hộp, thép tổ hợp hoặc gỗ, tuỳ thuộc vào quy mô và ngân sách của công trình. Phần đỉnh mái là điểm giao nhau giữa hai dàn kèo đối xứng, tạo thành đỉnh chữ A. Góc dốc mái phổ biến dao động từ 20 – 35 độ, đủ để nước mưa thoát nhanh và hạn chế rêu mốc tích tụ. Bên dưới lớp tôn lợp có thể tích hợp thêm lớp cách nhiệt hoặc trần giả, giúp tăng khả năng chống nóng.
Ưu điểm nổi bật:
- Hiệu quả thoát nước tốt: Với hai mặt nghiêng đều nhau, mái có thể thoát nước nhanh chóng về hai bên, tránh tình trạng đọng nước gây rỉ sét hoặc dột mái.
- Tính ổn định cao: Kết cấu đối xứng giúp phân bổ tải trọng đều, từ đó tăng độ ổn định và bền vững cho toàn bộ hệ mái.
- Thông gió tự nhiên tốt: Không gian mái rộng có thể tích hợp cửa thông gió hoặc trần thông thoáng, cải thiện lưu thông không khí trong nhà.
Kèo mái tôn lợp mái thái
Kèo mái tôn lợp mái Thái là hệ mái được thiết kế theo phong cách kiến trúc Thái Lan, nổi bật với dáng mái cao, độ dốc lớn và thường có chóp nhọn. Khác với mái truyền thống, mái Thái không chỉ đóng vai trò che chắn mà còn góp phần tạo điểm nhấn thẩm mỹ cho tổng thể kiến trúc.
Phần kèo chịu lực của loại mái này thường sử dụng xà gồ, thép hộp mạ kẽm hoặc thép tổ hợp dạng chữ C, Z, tùy theo quy mô và yêu cầu kết cấu của công trình. Mái được lợp bằng tôn giả ngói, tôn sóng lớn hoặc tôn cách nhiệt, mang đến vẻ ngoài sang trọng mà vẫn giữ được độ bền, nhẹ và hiệu quả kinh tế.
Đặc điểm nổi bật của kèo mái tôn lợp mái Thái là góc nghiêng lớn, thường từ 30–45 độ, giúp nước mưa thoát nhanh và hạn chế tình trạng ứ đọng nước, rêu mốc. Kết cấu này cũng giúp tăng chiều cao không gian bên trong, tạo cảm giác thoáng đãng, mát mẻ hơn cho các khu vực sinh hoạt. Mái Thái rất phù hợp với nhà ở biệt thự, nhà cấp 4 sang trọng, nhà phố mặt tiền, hoặc những công trình đề cao tính thẩm mỹ và phong cách Á Đông.
Kèo mái tôn vòm (kèo cong)
Kèo mái tôn vòm (kèo cong) là loại kèo có thiết kế uốn cong mềm mại, thường sử dụng khung thép được uốn cong sẵn hoặc lắp ráp từ những thanh cong định hình. Loại mái này mang đến cảm giác hiện đại, sáng tạo và phù hợp với các công trình như showroom, nhà thi đấu, sân khấu sự kiện hoặc nhà xưởng lớn.
Ưu điểm nổi bật của mái vòm là tính thẩm mỹ cao, giúp phân bổ tải trọng đều và tăng khả năng chống gió. Bên cạnh đó, độ cong tự nhiên của mái còn hỗ trợ thoát nước nhanh, giảm đọng nước. Tuy nhiên, nhược điểm là thi công phức tạp do yêu cầu kỹ thuật uốn cong chính xác, đồng thời đòi hỏi chi phí đầu tư cao và máy móc chuyên dụng.
Kèo mái tôn không xà gồ (kèo dầm hộp)
Kèo mái tôn không xà gồ (kèo dầm hộp) là giải pháp kết cấu mái hiện đại, trong đó xà gồ truyền thống được thay thế hoàn toàn bằng dầm hộp hoặc dầm thép lớn, giúp đỡ trực tiếp lớp tôn lợp phía trên. Cách thiết kế này hướng đến việc tối giản hệ khung kèo, giảm số lượng cấu kiện cần sử dụng, từ đó tiết kiệm chi phí vật liệu và thời gian thi công. Kiểu kèo này ngày càng được ưa chuộng trong các công trình quy mô vừa và nhỏ như kho tạm, gara, nhà cấp 4, nhà xưởng dân dụng hoặc mái hiên di động, nơi mà yếu tố chi phí và tốc độ thi công được đặt lên hàng đầu.
Về đặc điểm kỹ thuật, hệ dầm hộp trong kiểu mái này thường là thép hộp vuông hoặc chữ nhật, có tiết diện lớn hơn xà gồ thông thường để đảm nhận toàn bộ tải trọng từ lớp mái tôn. Khoảng cách giữa các dầm được tính toán phù hợp để đảm bảo độ ổn định, và lớp tôn sẽ được lợp trực tiếp lên các dầm này mà không cần hệ xà gồ trung gian. Thiết kế này giúp giảm chiều cao kết cấu mái, tạo sự gọn nhẹ, tối ưu không gian sử dụng và tăng tính linh hoạt trong bố trí công trình.
Kèo mái tôn giật cấp
Kèo mái tôn giật cấp là một trong những kiểu thiết kế mái hiện đại, có cấu trúc gồm nhiều lớp mái xếp tầng nối tiếp nhau theo chiều dọc hoặc ngang. Mỗi lớp mái có độ cao và độ dốc khác nhau, tạo nên hiệu ứng tầng lớp độc đáo, thường thấy trong các mẫu nhà phố cao tầng, biệt thự mini, hay công trình yêu cầu tính thẩm mỹ và thông thoáng cao. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn kết hợp phong cách kiến trúc sáng tạo với công năng sử dụng linh hoạt.
Đặc điểm nổi bật của kèo mái tôn giật cấp chính là khả năng chia mái thành nhiều bậc rõ rệt, không chỉ tạo điểm nhấn kiến trúc mà còn giúp tận dụng ánh sáng tự nhiên thông qua khoảng hở giữa các cấp mái. Những khoảng hở này có thể lắp cửa sổ trời, lam chắn nắng hoặc cửa lấy sáng, mang lại nguồn ánh sáng gián tiếp cho không gian bên trong, giảm phụ thuộc vào đèn điện ban ngày. Đồng thời, cấu trúc phân tầng giúp luồng không khí lưu thông dễ dàng, giảm nóng bức và tạo cảm giác cao ráo, thoáng đãng hơn cho toàn bộ ngôi nhà.
Kèo mái tôn dạng 3 mái
Kèo mái tôn dạng 3 mái là một thiết kế mái có cấu trúc đặc trưng với ba mặt nghiêng: gồm hai mái bên và một mái chính giữa – thường được bố trí theo dạng hình tháp hoặc tam giác đối xứng. Kiểu mái này thường mang đậm dấu ấn kiến trúc cổ điển và bán cổ điển, xuất hiện nhiều trong đền chùa, nhà thờ, biệt thự Pháp, hoặc các công trình mang tính biểu tượng. Không chỉ dừng lại ở tính truyền thống, kèo 3 mái ngày nay còn được cải biến để phù hợp với nhà ở dân dụng cao cấp, giúp nâng tầm giá trị thẩm mỹ cho không gian.
Về mặt cấu tạo, hệ kèo mái 3 mặt nghiêng tạo nên một khối mái có độ dốc lớn, giúp nước mưa thoát nhanh, hạn chế tối đa hiện tượng đọng nước hay thấm dột – điều thường thấy ở những mái bằng hoặc mái phẳng. Mái chính giữa thường cao hơn và rộng hơn hai mái bên, tạo cảm giác vững chãi, bề thế cho tổng thể kiến trúc. Để thi công mái dạng này, hệ kèo cần sử dụng vật liệu chắc chắn như kèo thép mạ kẽm, thép hộp, hoặc xà gồ gỗ cao cấp, kết hợp với các kỹ thuật liên kết chặt chẽ nhằm đảm bảo độ ổn định trong thời gian dài.
Kèo mái tôn lệch (kèo dốc chéo)
Kèo mái tôn giật cấp là một trong những kiểu thiết kế mái độc đáo, mang đậm dấu ấn kiến trúc hiện đại. Dạng mái này được cấu tạo từ nhiều tầng mái xếp chồng lên nhau, có thể giật cấp theo chiều dọc (từ trước ra sau) hoặc theo chiều ngang (từ thấp lên cao) tùy vào đặc điểm công trình và mục đích thẩm mỹ. Nhìn từ bên ngoài, mái giật cấp tạo hiệu ứng không gian rõ rệt, giúp công trình trở nên sinh động, có chiều sâu, không đơn điệu như mái tôn phẳng thông thường.
Về đặc điểm kỹ thuật, mỗi cấp mái được tính toán độ dốc riêng và thường có phần mái đua ra ở từng tầng để tạo sự phân tách rõ ràng. Khoảng hở giữa các lớp mái còn có thể tích hợp cửa thông gió, ô sáng hoặc giàn lam để lấy sáng tự nhiên, tăng cường khả năng lưu thông không khí và làm giảm nhiệt độ bên trong công trình. Chính vì vậy, kiểu kèo giật cấp được ứng dụng nhiều trong các nhà phố hiện đại, nhà ống, biệt thự mini và công trình kiến trúc đòi hỏi tính thẩm mỹ cao.
Kèo mái tôn có gác lửng
Kèo mái tôn có gác lửng là giải pháp thiết kế thông minh, thường được ứng dụng trong nhà cấp 4, nhà diện tích nhỏ, hoặc công trình cần tối ưu không gian sống mà vẫn đảm bảo tiết kiệm chi phí. Kiểu kèo này giúp tạo ra một tầng lửng nằm dưới mái – đóng vai trò như một tầng trung gian, có thể dùng làm phòng ngủ, kho chứa, phòng làm việc hay khu sinh hoạt phụ.
Về mặt cấu tạo, hệ khung kèo mái tôn sẽ được thiết kế cao hơn bình thường, sử dụng các loại vật liệu chắc chắn như sắt hộp mạ kẽm, thép hộp hoặc kèo thép mạ kẽm trọng lượng nhẹ. Hệ kèo không chỉ chịu lực cho mái tôn bên trên mà còn gánh toàn bộ tải trọng của phần gác bên dưới, bao gồm cả sàn gác, tường ngăn và các sinh hoạt hằng ngày của người sử dụng. Vì vậy, việc tính toán kết cấu chịu lực cho toàn bộ hệ mái và gác lửng là yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo an toàn và độ bền của công trình.
Ưu điểm:
- Tăng diện tích sử dụng mà không cần nâng tầng: Giải pháp này đặc biệt phù hợp với nhà có diện tích nhỏ nhưng cần thêm không gian để làm phòng ngủ, phòng làm việc hoặc kho chứa.
- Tiết kiệm chi phí xây dựng: So với việc đổ bê tông xây thêm tầng lầu, việc làm gác lửng với hệ kèo thép và mái tôn nhẹ hơn nhiều về chi phí.
- Thời gian thi công nhanh: Kết cấu đơn giản và lắp đặt theo dạng mô-đun nên có thể hoàn thiện nhanh, phù hợp với công trình cần gấp.
Kèo mái tôn chữ U
Kèo mái tôn chữ U là kiểu thiết kế mái đặc biệt với ba mặt mái bao quanh, tạo thành hình dạng chữ U khi nhìn từ trên cao. Mỗi mặt mái thường có độ nghiêng nhất định, đồng thời được bố trí để hướng nước về phía ngoài hoặc có rãnh thu nước ở giữa, giúp thoát nước hiệu quả. Đây là dạng mái phổ biến trong nhà xưởng, khu sản xuất công nghiệp, khu lưu trữ hàng hóa hoặc các công trình quy mô lớn cần diện tích che phủ rộng và kết cấu mái ổn định.
Về đặc điểm cấu trúc, mái chữ U có phần trung tâm mở rộng và hai bên kéo dài bao bọc, vừa tạo được không gian liền mạch bên trong, vừa mang lại sự an toàn cho máy móc, thiết bị và con người hoạt động dưới mái. Hệ thống kèo sử dụng trong loại mái này thường làm bằng thép hộp, thép hình chữ I, H hoặc tổ hợp kèo thép mạ kẽm, có khả năng chịu lực tốt và thích hợp với quy mô lớn. Việc thiết kế kèo mái tôn chữ U cần có bản vẽ kỹ thuật chính xác, kết cấu vững chắc nhằm đảm bảo không bị võng, cong hoặc biến dạng theo thời gian.
Kết luận
Việc lựa chọn các mẫu kèo mái tôn đẹp phù hợp không chỉ ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ mà còn quyết định đến độ bền, khả năng chịu lực và hiệu quả sử dụng của công trình. Từ các thiết kế đơn giản như kèo mái tôn 1 mái, 2 mái chữ A cho đến các kiểu kiến trúc độc đáo như kèo giật cấp, kèo vòm, kèo chữ U, mỗi loại đều mang những ưu – nhược điểm riêng và phù hợp với từng mục đích sử dụng khác nhau.
